دیسپلازی مادرزادی هیپ (CHD) وضعیتی است که در آن نوزادی با لگن ناپایدار متولد می شود. این عارضه به دلیل تشکیل غیر طبیعی مفصل ران در طول رشد جنین رخ می دهد. نام دیگر این بیماری دیسپلازی هیپ است، بی ثباتی لگن با بزرگتر شدن کودک شدیدتر می شود.

این مفصل گوی و کاسه در لگن کودک گاهی از موقعیت اصلی خود خارج می شود. به این معنی که شکل توپی سر ماده یا زن از قسمت لگن (استابولوم) می آید. طبق تحقیقات، از هر 1000 نوزادی که با دررفتگی مفصل ران متولد می شوند، یک نفر متولد می شود.

علت دررفتگی مفصل ران

در بسیاری از موارد علت این عارضه ناشناخته است. از جمله عوامل موثر می توان به پایین بودن مایع آمنیوتیک در رحم مادر، وضعیت جنین بریچ (زمانی که جنین به جای سر از پاها به دنیا می آید) و سابقه خانوادگی آن اشاره کرد. همچنین فضای کوچک و محدود رحم می تواند باعث دررفتگی لگن شود. زمانی که مادر برای اولین بار باردار می شود و رحم به اندازه کافی گشاد نشده است، این اتفاق بیشتر می افتد.

دختران یا پسران؛ کدام افراد مستعد دررفتگی مفصل ران هستند؟

دررفتگی مفصل ران در دختران بیشتر از پسران است، اما هر نوزادی ممکن است به این اختلال مبتلا شود. به همین دلیل است که پزشک به طور مرتب وضعیت لگن نوزاد، علائم و نشانه های دررفتگی لگن را تا سن یک سالگی بررسی می کند.

علائم دررفتگی مفصل ران

این بیماری معمولاً در دوران کودکی هیچ علامتی ندارد این به این دلیل است که پزشک کودک را به طور منظم معاینه می کند.

تشخیص  دررفتگی مادرزادی مفصل ران

آزمایش این بیماری در سال اول زندگی کودک انجام می شود. رایج ترین روش معاینه فیزیکی است. پزشک به آرامی لگن و پاهای نوزاد را حرکت می دهد و به دنبال علائم خاصی از دررفتگی می گردد.

این آزمایشات تا سه ماهگی نوزاد دقیق هستند. در نوزادان و کودکان بالای سه ماه، علائم شامل لنگش، ربایش محدود و طول متغیر است (اگر فقط یک اندام تحت تاثیر قرار گرفته باشد).

درمان دررفتگی مادرزادی لگن نوزاد

آزمایش های تصویربرداری می تواند به تشخیص این بیماری کمک کند. پزشکانی که از سونوگرافی برای معاینه نوزادان زیر چهار ماه استفاده می کنند به این بیماری مشکوک هستند. آنها همچنین از اشعه ایکس برای نوزادان و کودکان چهار ماهه استفاده می کنند. بسته به تشخیص پزشک می توان از روش های مختلف جراحی و غیرجراحی برای درمان استفاده کرد.

در زیر فیلمی از دررفتگی مادرزادی مفصل ران چپ در یک بیمار 60 ساله را مشاهده می کنید. انحرافات ستون فقرات به دلیل عدم تقارن اندام بر مشکلات او افزود.

کودک مبتلا به اسهال مادرزادی ناپایداری لگن دارد. این وضعیت می تواند ناشی از عدم تعادل لگن در مراحل اولیه رشد و نمو جنین باشد. به این بیماری دیسپلازی هیپ نیز می گویند. اگر دیسپلازی شدید باشد، ممکن است لگن کودک کاملا سالم باشد. یعنی سر توپی شکل استخوان ران به طور کامل از استابولوم خارج می شود.

علل دررفتگی مادرزادی لگن

علت دقیق اسکولیوز مادرزادی به طور کامل شناخته نشده است. عوامل مستعد کننده ممکن است شامل عواملی مانند سطح پایین مایع آمنیوتیک در رحم یا موقعیت جنین باشد. محدودیت های مامایی ممکن است یکی از دلایل این اختلال باشد. بنابراین در اولین زایمان احتمال اینکه کودک با پوست سر متولد شود بیشتر است.

علاوه بر این، احتمال دررفتگی مادرزادی لگن در دختران بیشتر از پسران است. هر نوزاد تازه متولد شده باید از نظر علائم دررفتگی لگن توسط پزشک معاینه شود. این معاینه باید در طول ملاقات های بعدی در سال اول زندگی کودک ادامه یابد.

علائم و نشانه های دررفتگی مادرزادی لگن

فلج مغزی ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. در مورد علائم، موارد زیر را مشاهده می کنیم:

- وارونگی پا یا اختلاف در طول پا

- دامنه حرکتی محدود

- ایجاد چین های نامتقارن در ران ها و باسن

درمان دررفتگی مادرزادی لگن

اگر دررفتگی مادرزادی لگن پنج تا شش ماه پیش تشخیص داده شود، برای درمان آن توسط  دکتر منصوری از بریس به نام کمربند پاولیک استفاده می شود. کمربند موقعیت صحیح پاها را حفظ می کند و سر استخوان ران به تدریج به عمق لگن هدایت می شود. استفاده از کمربند به مدت شش تا دوازده هفته ضروری است که بستگی به سن تشخیص و شدت بیماری دارد.

اگر درمان موثر نباشد، پزشک دستور جراحی می دهد. جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. جراحی به دو صورت باز و بسته قابل انجام است:

- در روش بسته: سر زن بدون نیاز به ساخت قطعات بزرگ در پایه قرار می گیرد.

- در روش باز: برش کوچکی روی ران ایجاد می شود و جراح سر استخوان ران را در یک کاسه قرار می دهد.

در کودکان بزرگتر از 18 ماه، جااندازی بسته معمولاً کافی نیست و نیاز به جراحی باز است.